Ventilatieaudit voor een gezond binnenklimaat

Een goede ventilatie is essentieel voor een gezond en comfortabel binnenklimaat, zeker op werkplekken. Naast het bevorderen van de gezondheid van medewerkers kan een goed functionerende ventilatie-installatie ook bijdragen aan de energie-efficiëntie van je gebouw. In dit artikel bespreken we de ventilatieaudit, waarbij eerst metingen van de luchtkwaliteit worden uitgevoerd. Vervolgens wordt de huidige ventilatie-installatie in kaart gebracht om vast te stellen of deze voldoet aan de wettelijke vereisten en zo mogelijk energie-efficiënter kan functioneren.

1. Metingen van de luchtkwaliteit

Een ventilatieaudit start best met het meten van verschillende aspecten van de binnenluchtkwaliteit, zoals CO₂-concentratie, relatieve luchtvochtigheid (RV), temperatuur en eventueel fijnstof (PM2,5 en PM10) en vluchtige organische stoffen (VOC’s).

  • CO₂-concentratie: Een hoge CO₂-waarde wijst vaak op onvoldoende ventilatie en kan leiden tot klachten zoals vermoeidheid en concentratieproblemen. Volgens de richtlijnen van de Codex Welzijn op het Werk mag de CO₂-concentratie in werkruimtes niet hoger zijn dan 900 ppm (parts per million). Voor optimale luchtkwaliteit wordt een waarde onder 800 ppm aanbevolen.
  • Relatieve luchtvochtigheid (RV): Een relatieve luchtvochtigheid tussen 40% en 60% is ideaal. Te hoge of te lage waarden kunnen de gezondheid beïnvloeden, bijvoorbeeld door schimmelgroei bij hoge luchtvochtigheid.
  • Temperatuur: Comforttemperaturen in werkruimtes liggen meestal tussen 20°C en 24°C. Te hoge of te lage temperaturen kunnen het comfort en de productiviteit beïnvloeden.
  • Fijnstof: Fijnstofmetingen zijn vooral belangrijk in ruimtes met veel luchtdeeltjes. Voor PM2,5 en PM10 gelden vaak richtwaarden van respectievelijk maximaal 25 µg/m³ en 50 µg/m³, maar de precieze normen kunnen variëren afhankelijk van lokale regels en type ruimte.
  • VOC’s: Vluchtige organische stoffen komen vaak vrij uit materialen zoals verf en schoonmaakmiddelen. Een richtwaarde onder 0,5 mg/m³ wordt doorgaans als veilig beschouwd, al zijn er geen vaste waarden voor elke VOC in alle ruimtes.

De resultaten van deze metingen geven inzicht in de luchtkwaliteit en vormen de basis voor de volgende stappen.

2. Inventarisatie van de huidige ventilatie-installatie

Na de luchtkwaliteitsmetingen wordt de bestaande ventilatie-installatie in kaart gebracht. Dit houdt in dat de belangrijke onderdelen van het systeem, zoals luchtkanalen, filters, roosters en luchtgroepen bekeken worden. Daarbij wordt gekeken naar:

  • De capaciteit van de ventilatie-installatie en het totale luchtdebiet; 
  • De staat van de installatie en het onderhoud, bijvoorbeeld de reinheid van filters en kanalen; 
  • De instellingen en de mogelijkheden om het systeem te regelen, zoals met CO₂-gestuurde ventilatie en eventueel kloksturing.

Deze inventarisatie laat zien of de installatie adequaat is voor de grootte en het gebruik van de ruimte.

3. Analyse en vergelijking met wettelijke vereisten

Op basis van de gemeten luchtkwaliteit en de installatie-inventarisatie wordt geanalyseerd of de ventilatie-installatie voldoet aan de wettelijke vereisten, zoals vastgelegd in de Codex Welzijn op het Werk en de EPB-regelgeving (Energieprestatie en Binnenklimaat).

 

Codex Welzijn op het Werk

De Belgische Codex Welzijn op het Werk stelt dat werknemers recht hebben op een gezond binnenklimaat, waaronder adequate ventilatie en controle van luchtverontreiniging. Voor werkplekken wordt vaak een CO₂-concentratie van 900 ppm als maximaal toelaatbaar beschouwd. Bij overschrijding van deze waarden moet de ventilatiecapaciteit worden verhoogd. Alternatief kan een vast ventilatiedebiet van 40 m³/h per persoon aangehouden worden. In een emissie-arme omgeving (dit wordt beoordeeld in een risicoanalyse binnenluchtkwaliteit) kan dit debiet verder zakken naar 25 m³/h.

 

EPB-regelgeving

De EPB-regelgeving stelt eisen aan de energieprestatie en het binnenklimaat van gebouwen, waaronder minimale ventilatievereisten. Voor kantoren in Vlaanderen geldt bijvoorbeeld een minimaal ventilatiedebiet van 22 m³/h per persoon. Daarnaast zijn energie-efficiënte systemen, zoals warmteterugwinning ten zeerste aangeraden bij nieuwe of gerenoveerde gebouwen. Deze systemen dragen niet alleen bij aan een gezond binnenklimaat maar kunnen ook de energie-efficiëntie verhogen met een positief effect op het E-peil tot gevolg.

 

4. Aanbevelingen voor verbetering

Op basis van de resultaten van de ventilatieaudit kan worden vastgesteld of de installatie voldoet aan de wettelijke normen en waar verbetering mogelijk is. Enkele mogelijke aanbevelingen:

  • Optimaliseren van de ventilatiecapaciteit: Wanneer de CO₂-waarden boven de aanbevolen grenswaarden liggen, kan een verhoging van de ventilatiecapaciteit noodzakelijk zijn. Wij kunnen hierin adviseren.
  • Energie-efficiëntie verbeteren: Een warmteterugwinningssysteem kan de energie-efficiëntie aanzienlijk verhogen zonder afbreuk te doen aan de luchtkwaliteit. Wij helpen je graag met de upgrade van uw ventilatiesysteem!
  • Regelmatig onderhoud: Vervuilde filters en kanalen kunnen de luchtkwaliteit verlagen en het energieverbruik verhogen. Regelmatig onderhoud is essentieel voor een optimale werking.
  • CO₂-gestuurde ventilatie: Een systeem dat automatisch meer lucht toevoert bij verhoogde CO₂-waarden draagt bij aan het comfort en de energie-efficiëntie. Uiteraard kan je beroep doen op ons om de specificaties vast te leggen. 
  • Kloksturing: Door de ventilatie op specifieke tijden te activeren, zoals tijdens werkuren, kan energie bespaard worden zonder afbreuk te doen aan de luchtkwaliteit. Met kloksturing kan het systeem worden ingesteld om op daluren op een lager vermogen te draaien, wat energieverspilling voorkomt.

5. Conclusie

Een ventilatieaudit geeft inzicht in zowel de binnenluchtkwaliteit als de prestaties van de ventilatie-installatie en de mogelijkheden voor verbetering. Door de resultaten te toetsen aan de richtwaarden in de Codex Welzijn op het Werk en de EPB-regelgeving kan worden nagegaan of de installatie voldoet aan de wettelijke normen. Bovendien draagt een goed functionerende, energie-efficiënte ventilatie-installatie bij aan de gezondheid en het comfort van medewerkers én aan een duurzame werkplek. 

Geïnteresseerd in een ventilatieaudit? Neem contact op met onze experts!

Neem contact met ons op