ETS2 staat voor Emissions Trading System 2, maakt deel uit van het Fit for 55-pakket en het is een uitbreiding van het bestaande Europese emissiehandelssysteem (ETS) dat sinds 2005 van kracht is.
Het is een nieuw emissiehandelsysteem dat bestemd is voor brandstoffen verbruikt in de gebouwensector, het wegvervoer en de niet-ETS1-industrie.
Installaties onder het systeem moeten voor elke ton CO2-uitstoot één emissierecht indienen. Het totaal aantal beschikbare emissierechten is beperkt (‘cap’), maar installaties mogen deze rechten vrij uitwisselen onder elkaar (‘trade’).
Doordat het aantal beschikbare emissierechten elk jaar vermindert, ontstaat er schaarste op de markt. Installaties hebben de keuze: ofwel minder uitstoten, ofwel emissierechten aankopen (waardoor de installatie onrechtstreeks betaalt voor emissiereducties in een andere installatie).
Dit systeem leidt ertoe dat de reductiedoelstelling wordt behaald omdat het totaal aantal beschikbare rechten vaststaat. Tevens gebeurt dit op een zo kostenefficiënt mogelijke manier omdat de emissiereductie plaatsvindt waar deze het goedkoopst is.
Sinds 2005 moeten energie-intensieve bedrijven en elektriciteitsproducenten in de Europese Unie emissierechten bezitten om broeikasgassen uit te mogen stoten. In eerste instantie worden deze rechten weggegeven of geveild, daarna kunnen ze onderling worden verhandeld. De rechten zijn een bepaalde periode geldig, vervolgens begint het proces opnieuw. Ook de luchtvaart en delen van de internationale scheepvaart vallen tegenwoordig onder het emissiehandelssysteem
In Vlaanderen wordt ongeveer 40 % van de broeikasgasuitstoot gereguleerd door het huidige Europese emissiehandelssysteem ETS1. Eind 2024 bedroeg de totale uitstoot broeikasgassen van vaste installaties in Vlaanderen circa 28,3 Mton CO2-equivalent, een lichte stijging t.o.v. 2023, maar een flinke daling t.o.v. 43,3 Mton in 2005.
Als het bestaande afbouwpad voor de beschikbaarheid van ETS-rechten binnen ETS1 wordt doorgetrokken, zijn er vanaf 2040 geen ETS-rechten meer te verkrijgen en moeten de sectoren die onder dit systeem vallen dus netto nul uitstoot hebben. Deze doelstelling lijkt ambitieus.
Het systeem is ontworpen om de CO₂-uitstoot verder terug te dringen en de klimaatdoelstellingen van de EU te halen. Er werd vastgesteld dat in de sectoren die niet onder ETS1 vallen de uitstoot de afgelopen jaren minder hard teruggelopen is dan in de sectoren die er wel onder vallen.
Waar het oorspronkelijke ETS1 zich richt op grote industriële installaties, energiecentrales, luchtvaart en grotere scheepvaart, zal ETS2 vanaf 2027 van toepassing zijn op de meeste brandstoffen die worden verbruikt in de gebouwensector, het wegtransport en de niet-ETS1-industrie.
De huidige schatting is dat circa 30% van de uitstoot in Vlaanderen bijkomend zal gereguleerd worden door ETS2 bovenop de geschatte 40% door ETS1.
Er worden geen gratis ETS2-rechten verstrekt.
Sinds 1 januari 2025 dienen de ETS2-plichtigen (accijnsplichtigen die instaan voor ‘uitslag tot verbruik’ van energieproducten) hun emissies over 2024 te monitoren en sinds 14 april 2025 te rapporteren. Hiervoor is een broeikasgasvergunning en een goedgekeurd monitoringplan nodig.
Ondernemingen die instaan voor uitslag tot verbruik van energieproducten die niet-ETS2-plichtig zijn, moeten kunnen aantonen via het vergunningenformulier dat ze geen ETS2-plichten hebben.
Vanaf 1 januari 2027 start de veiling van ETS2-emissierechten en tegen 31 mei 2028 dienen ETS2-plichtige ondernemingen voor het eerst hun emissierechten over emissies 2027 in te leveren.
De uitrol van ETS2 zal een significante impact hebben op de prijzen van fossiele brandstoffen. ETS2-plichtigen zullen de kost voor emissierechten doorrekenen aan de gebruiker. Om de stijging van de kosten voor de bedrijven en huishoudens te milderen zal tot eind 2029 gestreefd worden naar een plafond van 45 euro per ton CO2-equivalent. Voor benzine en diesel wordt tot en met 2029 een prijsstijging verwacht tussen 10 en 15 eurocent per liter. Voor aardgas wordt geschat dat deze voor dezelfde periode rond de 10 eurocent per m3 zal liggen.
Individuele lidstaten mogen zelf zogenaamde opt-ins toepassen, oftewel ze mogen de ETS2-plicht uitbreiden naar andere sectoren die niet onder ETS1 vallen. Voorlopig heeft Vlaanderen nog niet geopteerd voor een dergelijke opt-in.
De toepassing van dit bijkomende emissiehandelssysteem moet leiden tot een versnelde daling van de broeikasgasuitstoot om op deze manier de ambitie om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en om tegen 2050 klimaatneutraliteit te bereiken.
Sinds juni 2024 werkt Exergie samen met Carbon+Alt+Delete voor het opstellen van carbon footprints. Dankzij deze samenwerking ontvang je sneller, efficiënter en overzichtelijker een accurate weergave van je CO₂-uitstoot.
Investeringen in hernieuwbare energie, renovatie en duurzame mobiliteit betalen zich vaak terug, maar niet altijd. Soms kan een extra zetje het verschil maken.
De Vlaamse regering lanceerde een geïntegreerd actieplan voor de Vlaamse industrie. Kom hier alles te weten in verband met energie over dit actieplan en wat Exergie voor jouw bedrijfssite kan betekenen.
